domingo, 31 de diciembre de 2006
Feliz ano novo
...ano que para a poboación chairega de sisón preséntase complicado pola inminente ameaza da modernización do regadío.
sábado, 30 de diciembre de 2006
Terra Chá. 30.12.2006
Das demais especies: cullerete (A. clypeata), pato frisado (A. strepera), pato cristado (Aythya fuligula), mergullón pequeno (Tachybaptus ruficollis) en Caque e asubiador (A. penelope), cullerete, pato frisado , pato cristado , pato chupón (Aythya ferina), mergullón pequeno , galiñola negra (Fulica atra) e galiñola común (Gallinula chloropus) en Cospeito, só destaca a cerceta común (Anas crecca) con 276 aves, pero aínda lonxe dos máximos invernais na zona. Fora das lagoas non puidemos observar gran cousa, nin na Espiñeira -algunhas avefrías (V. vanellus)- nin na Veiga do Pumar, xa que pola choiva nin baixamos do coche. (Óscar Rivas e David Calleja).
Grupo de corvos mariños nadando na lagoa grande de Riocaldo
Nas lagoas de Riocaldo un mínimo de 200 lavancos e 114 corvos mariños grandes (Phalacrocorax carbo) como máis destacable nunha tarde na que a meteoroloxía complicaba o conteo -lavancos e cercetas negábanse a sair de entre a vexetación- das non moi abondosas anátidas. 16 cercetas, 9 galiñolas negras, 1 asubiador e 4 mergullóns pequenos pechan as cifras. (Eva Villares e Jose Otero)
E outros no durmidoiro
Nota: as fotografías non son de hoxe se non do 20.12.06
martes, 26 de diciembre de 2006
Guitiriz. 24.12.2006
Aspecto de prados e sebes ás 10:30 da mañá
Ex. macho de esmerillón (Falco columbarius)
Aquí se pavonea coa cola despregada
No mesmo prado pero máis perto de nós 52 píldoras douradas (Pluvialis apricaria) e 1 tordo rubio (T. iliacus). As avefrías (V. vanellus) non se deixaron ver.
Píldoras douradas (Pluvialis apricaria)
domingo, 24 de diciembre de 2006
Riocaldo 22 e 23.12.2006
21.12.06 Xornada de campo
Nos barbeitos de millo son abondosos os frinxílidos, aínda que se bota de menos ó pimpín do norte (Fringilla coelebs), especie común no inverno chairego. Supoñemos que en breves datas se deixará ver por aquí. Tamén se observan bos números doutras especies coma lavercas (Alauda arvensis), pica dos prados (Anthus pratensis) e estorniños (Sturnus vulgaris e S. unicolor). Menos abondosos o trigueirón (Emberiza calandra) e o pardal montés (Passer montanus), amén do picanzo meridional (Lanius meridionalis) e a gatafornela (Circus cyaneus).
Pica dos prados (Anthus pratensis) na Espiñeira.
21.12.2006
Sí se aprecia un aumento nos números das acuáticas que habitan nas lagoas. No último censo efectuado por David Calleja na xornada de hoxe, na lagoa de Cospeito detectáronse un total de 14 especies, contabilizándose case 900 anátidas. A especie cunha maior presenza é o lavanco (Anas platyrhynchos) con 554 ex. seguido de cerceta común (Anas crecca) con 226 ex. e do cullerete (Anas clypeata) con 75 ex. Neste humidal localizouse ademais unha cerceta de carolina (M) (Anas carolinensis) que é un invernante regular na zona.
Damos por rematada a xornada de campo (D. Calleja, O. Rivas e J. Otero) ao se poñe-lo sol.
Falcón, estorniños e falaropos
Falaropo bicogroso (Phalaropus fulicarius)
A Espiñeira.Cospeito. 13.12.2006 (foto: Jose Otero)
Falaropos bicogrosos (Phalaropus fulicarius)
A Espiñeira.Cospeito. 10.12.2006 (foto: Javier Usera)
Falaropos bicogrosos (Phalaropus fulicarius)
A Espiñeira.Cospeito. 10.12.2006 (foto: Javier Usera)
O mesmo día 10 J. Usera capta estas imaxes dun falcón peregrino provocando a desbandada deste numeroso grupo de estorniños que repousaban nun carballo.
Falcón (Falco peregrinus) e estorniños (Sturnus sps.)
A Espiñeira.Cospeito. 10.12.2006 (foto: Javier Usera)
Falcón (Falco peregrinus) e estorniños (Sturnus sps.)
A Espiñeira.Cospeito. 10.12.2006 (foto: Javier Usera)
sábado, 9 de diciembre de 2006
Terra Chá e choiva
Coas preceptivas botas de auga e impermeable (impensable abrir un paraugas coa ventoeira que sopraba), esta mañá nun percorrido entre o balneario e o antigo campo de aviación de Guitiriz se poideron observar as primeiras, na zona, 32 avefrías V. vanellus (galos da braña na localidade) da tempada, tamén os 2 primeiros tordos reais Turdus pilaris xunto con 5 tordos rubios T. iliacus entre numerosos charlos T. viscivorus, todos eles compartindo espacio con 3 garzas reais Ardea cinerea, ducias de corvos pequenos Corvus corone e grandes bandos de estorniños Sturnus spp.
Non foi posible visita-la barreira ao sur destes prados xa que o río, desbordado, anegaba a pista, ao igual que o Boedo que asolaga os prados ao redor (J. Otero).
7.12.2006
Nunha breve visita ás lagoas de Riocaldo, tendo que acceder pola pista que leva á entrada da graveira xa que toda a parte sur está anegada, facemos un conteo entre a pouca diversidade que a estas alturas do ano alberga a lagoa grande e os seus arredores.
Entorno das lagoas de Riocaldo. Begonte
- 202 lavancos Anas platyrhynchos
- 6 cercetas A. crecca
- 6 galiñolas negras Fulica atra
- 5 mergullóns pequenos Tachybaptus ruficollis
- 2 mergullóns cristados Podiceps cristatus
- minimo de 25 corvos mariños grandes Phalacrocorax carbo, que a estas horas da tarde inda están chegando das súas zonas de alimentación nos ríos próximos, pero chegan a un nº moi superior
- 1 Aythya sp. que se amosa na fotografía seguinte (e noutra entrada máis abaixo) e pensamos se pode tratar dun híbrido de A. marila x A. fuligula ¿algunha opinión ao respecto?. Leva nas lagoas desde o día 2 de novembro
Logo un percorrido por outras áreas da Terra Chá no que o máis saliantable é a observación dun falcón Falco peregrinus no Matodoso que, pousado sobre un poste do tendido eléctrico, seguía con atención os movementos dos bandos de estorniños. Nesta posición deixouse fotografar desde o coche a non moita distancia, pero creo que sabendo que a escasa luz da tarde (sobre as 17:30 parecía estar anoitecendo) non ía permirir un bo resultado. Seguiremos agardando que un día teña a ben pousar en boas condicións de luz e distancia para un retrato (E. Villares, J. Otero).
Polo demáis auga, moita auga por todas partes. O Miño desbordado en incontables puntos, prados convertidos en lagoas, estradas atravesadas por correntes, pistas intransitables, máis ou menos o mesmo panorama que se atoparon o día...
6.12.2006
- 1 esmerillón (M) Falco columbarius
- 1 falcón Falco peregrinus
- 3 tordos rubios Turdus iliacus
- 30 becacinas G. gallinago
- 1 escribenta das canaveiras Emberiza schoeniclus
- 11 culleretes Anas clypeata
- 1 asubiador A. penelope
- 3 patos cristados Aythya fuligula
Todo isto no entorno da lagoa de Cospeito, A Espiñeira e a Veiga do Pumar.
viernes, 1 de diciembre de 2006
algunhas fotos
miércoles, 29 de noviembre de 2006
Renovación e mellora do Regadío na Terra Chá: Unha ameaza para as aves
Antecedentes: O regadío na zona da Terra Chá ten máis de 40 anos de antigüedade e no momento actual as instalacións existentes atópanse obsoletas e prácticamente inutilizadas.
Na comarca existen 9 comunidades de regantes das que forman parte uns 200 colonos. O novo plan para modernizar o regadío está en tramitación dende hai máis de 4 anos incluíndose dentro do denominado “Plan Nacional de regadíos”. O orzamento total da actuación para a zona sería de 12.374.494 euros. Os gandeiros deberían facer fronte nos vintecinco primeiros años ó 8% desa cantidade; a UE financiaría ó 24% e a Xunta aportaría o 22%. O 46% restante deberían aportalo dende o ano 25 ó 50 de uso os gandeiros, sin actualización da cantidade. Nun principio, ese montante adiántao a “Sociedad Estatal de Infraestructuras agrarias del Norte S.A. (SEIASA).”
Inicialmente a aportación da Xunta ía ser menor, pero Política Agroalimentaria accedeu a participar cunha maior porcentaxe (ata chegar ó 22% actual) no proxecto para incentivar ós comuneiros. Aínda así as comunidades dan un respaldo minoritario ó proxecto e soamentes dúas, as de Río Miño-Pequeno e A Franqueira firmaron o convenio.
Polo tanto o proxecto inicial que involucraba ó total das 9 comunidades de regantes vese reducido a dúas, afectando ó sector Xustas-Veiga de Pumar-Arneiro-Goá, que é unha das zonas con maior importancia para a avifauna na comarca de Terra Chá. A superficie afectada polo plan será de 777,5 hectáreas dos concellos de Cospeito e Castro de Rei e o orzamento final será lixeiramente superior ós catro millóns de euros dos cales os regantes só pagarán o 8%.
Impactos do proxecto sobre a avifauna do Sector Xustás-Veiga de Pumar-Arneiro-Goá: A zona está sometida a un aproveitamento forraxeiro intensivo, dominando as pradeiras artificiais a base de “ray-grass” (Lolium sp.) ou en mestura con outras especies pratenses i en rotación con millo. Precisamente este cultivo aumentou considerablemente a súa presenza nos últimos anos.
O Sector adquire importancia para a avifauna polas poboacións típicas de medios agrarios e de campiña. Na zona se encóntrase o groso da poboación chairega de Sisón (Tetrax tetrax) con 17 machos dos 19 estimados para a comarca. Esta cifra supón arredor do 50% dos efectivos estimados para o total de Galicia. A especie está catalogada como “Vulnerable” en Europa, onde se clasifica como “SPEC 2” (especie cun estado de conservación desfavorable e con poboación concentrada en Europa) (BirdLife 2004). Ademáis a zona presenta a única poboación da comarca de Alcaraván (Burhinus oecdinemus) especie moi escasa e localizada a nivel galego. Outras especies tamén presentes son:Tartaraña cincenta (Circus pygargus), Lagarteiro cincento (Elanus caeruleus), Picanzo meridional (Lanius meridionalis), Millafre negro (Milvus migrans) e Mazarico real (Numenius arquata).
Destacar a presenza postreproductora de Lagarteiro das torres (Falco naumanni) especie catalogada como “Vulnerable” no “Libro Rojo de las aves de España (Madroño et al, 2004)”.
Na situación actual onde a zona vese sometida a un aproveitamento intensivo con orientación cara á producción láctea, o sector presenta afeccións de tipo medioambiental severas que poñen en perigo a conservación da rica comunidade de aves asociada a este agrosistema e fan preciso a implementación de medidas agroambientais específicas que compatibilicen o aproveitamiento agroganadeiro e o mantemento dos valores naturais asociados.
O plan de regadío supoñería unha maior intensificación, aumentando máis se cabe, o uso de fertilizantes, fitosanitarios e outros praguicidas, supoñendo un cambio en todo o agrosistema actual. En xeral, entre os impactos máis salientables sobre as aves pódense sinalar:
-Durante a fase de obras:
-Colocación de canalizacións e tuberías, eliminación de vexetación, emisións de pó e ruido, tránsito de persoas e maquinaria… Estes impactos, a pesares de ser de carácter temporal, ó condicionar gravemente as características da paisaxe percibida polas aves, ocasionarán a perdida funcional de amplias superficies de hábitat utilizado polas mesmas, producíndose o abandono definitivo das áreas de cortexo, cópula, niñificación e alimentación.
-Durante a fase de explotación dos cultivos:
-Pérdida de recursos tróficos para adultos e polos, polo aumento dos fitosanitarios que afectará á dispoñibilidade de alimento (sementes, prantas, insectos) para as aves. Ademáis é previsible a diminución de superficie para a alimentación, pola perda de diversidade (que xa é mínima na zona) e de dispoñibilidade de hábitat adecuado.
-Perda das áreas de exhibición dos machos de Sisón, que na zona acostuman a seleccionar parcelas de pradería con altura menor de 25cms. É previsible que có regadío aumente a superficie dedicada a maíz, hábitat pouco seleccionado pola especie, e que ademáis os cultivos na época de cortexo se atopen nun estado vexetativo no que superen os límites de altura requeridos.
- Perda de áreas de niñificación. O rego prodúcese nos meses de verán, coincidindo coa época crítica da niñificación, o que inutiliza as parcelas para a cría. Esto é especialmente crítico para as femias de sisón.
-Diminución da tasa de eclosión e supervivencia de polos. O aumento da producción maniféstase nun menor intervalo entre dúas cortas nunha mesma parcela, o que agudiza aínda máis o efecto da sega sobre os niños.
-Incremento da probabilidade de extinción da metapoboación chairega de Sisón. O tipo de apareamento da especie, que se encadra dentro dos denominados “lek dispersos”, un certo grao de filopatría e fidelidade ós lugares de exhibición, ademáis dos complexos mecanismos que operan na dinámica poboacional da especie (Teñen sido observadas extincións locais fulminantes por migracións interpoboacionais unha vez se baixa de certos umbrais de poboación) fan que a fráxil poboación desta ave na zona vexa limitadas as súas posibilidades de conservación.
-Afeccións sobre o humidal de Veiga de Pumar e todo o sistema hídrico da zona por contaminación, eutrofización e modificación do balance de nutrintes, o que poderá afectar ás aves e ás importantes comunidades de prantas acuáticas.
lunes, 23 de octubre de 2006
As tres últimas semanas
Garza real Ardea cinerea
Seguindo unha orde cronolóxica, estas son algunhas das observacións dende a última actualización do blog:
Día 5.10.06, nas Lagoas de Riocaldo as primeiras 6 cercetas comúns Anas crecca da tempada.
Día 10.10.06, 1 falcón Falco peregrinus na Espiñeira, a lo menos 9 sisóns T. tetrax aínda na Veiga do Pumar e 2 cegoñas C. ciconia no Matodoso.
Día 11.10.06, en Riocaldo primeiros 9 patos chupóns Aythya ferina e 5 gaivotas choronas Larus ridibundus (4 ad. e 1 xuv.).
Días 13 e 14.10.06, 1 cullerete Anas clypeata (F) en Riocaldo.
Cullerete Anas clypeata (F)
Día 17.10.06, na Veiga do Pumar un mínimo de 18 píldoras douradas Pluvialis apricaria.
Día 19.10.06, en Riocaldo aínda se poden ver até 9 andoriñas comúns Hirundo rustica alimentándose baixo unha persistente chuvia.
Día 20.10.06, na Espiñeira 1 lagarteiro das torres Falco naumanni (M ad.).
Días 21 e 22.10.06, na Espiñeira bandos numerosos de picas dos prados Anthus pratensis e na lagoa de Cospeito 1 ex de papuxa común Sylvia communis, 2 M pato chupón Aythya ferina, 2 asubiadores Anas penelope, 1 xuv de tartaraña das xunqueiras Circus aeruginosus e 1 falcón pequeno Falco subbuteo.
Día 23.10.06, na lagoa de Cospeito de novo 1 xuv de Circus aeruginosus, 1 Falco subbuteo, os
2 Aythya ferina e tamén 1 Ayhtya fuligula.
Ademáis, en Riocaldo as galiñolas negras Fulica atra seguen a ser 18, os lavancos Anas platyrhynchos chegan a 72 ex, quedan 2 mergullóns cristados Podiceps cristatus e pouco máis hai que contar.
Pato chupón Aythya ferina (M)
Pato cristado Ayhtya fuligula e Lavanco
Anas platyrhynchos (F)
E en segundo lugar o día 14.10.06, na Casa do Pacio (Sta Cristina, Cospeito), tamén gracias pola súa colaboración, tivo lugar unha mesa redonda baixo o tema “Aves e a Paisaxe Agraria”. A dito evento acudiron membros da universidade e do movemento conservacionista galego, faltando a representación da administración que non acudiu, a pesares de estar invitada tanto a Consellería de Medio Rural coma a de medio Ambiente.
Despois de case duas horas de intenso debate no que se “arreglou o mundo” e sen chegar a ningunha conclusión clara, rematouse deixando unha pregunta no aire ¿Ten futuro o medio rural galego?. Pregunta que precisa dun debate moi amplo para a sua resposta e da que sen dúbida depende en gran parte a pervivencia de moitas paisaxes galegas e toda a biodiversidade a élas asociada.
Día das aves na lagoa de Cospeito
martes, 3 de octubre de 2006
23.09 a 3.10.2006
Chlidonias niger
Na lagoa de Caque, a pesares de que as condicións son case idoneas para recibir limícolas, non temos rexistros destacables, agás dous pilros pequenos (Calidris minuta) o 23 de Setembro. As choivas dos últimos días están a facer que o nivel hídrico desta lagoa se estea a recuperar.
En Riocaldo a situación é semellante no que se refire ó paso, e a "monotonía" só se ve rompida por fugaces descansos dalgunha que outra gaivota escura (Larus fuscus) no seu camiño cara ó W e SW ou o goteo de gaivinas de cara negra (Chlidonias niger). O día 29.09 Un falcón pequeno (Falco subbuteo), o día 1.10 un non desexado encontro cun visón americano (Mustela vison) atrincherado no interior dunha casa abandoada que hai no lugar, e esta tarde a gaivina das fotos e un bilurico patirrubio (Tringa totanus) eran os visitantes a destacar.
jueves, 21 de septiembre de 2006
Riocaldo 21.09.06
Por aquí o tal Gordon a penas soprou con algo de forza aló polas 8 da mañá, pola tarde incluso se veu o sol durante largos ratos e as choivas non foron, nin moito menos intensas. Unha tarde case perfecta de campo.
Pilro peitoral na lagoa de Caque
A brétema, pechada, facilitounos a ocasión de charlar un rato (amañar un pouco o mundo e esas cousas, xa sabedes) até ben pasadas as 10:30 en que comenzou levantar. E tardou pouco o peitoral en deixarse ver, bastante inquedo, de lonxe e primeiro cos restos da néboa e logo cunha reverberación suficiente para impedir tirar unhas fotos cun mínimo de calidade. Alí estivemos observando coma saltariqueaba dun lado ó outro até que por fin decidiu ocultarse e aló o deixamos arredor do mediodía. Tamén 5 biluricos alinegros, 3 culleretes, algún lavanco, 1 Azor xuvenil, 11 garzas reales, 12 mergullóns pequenos, e 4 galiñolas negras entre outras.
Pola tarde decido dar outra volta por si as condicións de luz permiten a foto e alí atopo e coñezo dous activos ornitólogos de Cariño como son Jose Miguel Alonso e Ricardo Hevia. A ave se deixa ver pero de novo lonxe, a contraluz e na sombra duns salgueiros, polo que as ansiadas fotos terán que agardar unha mellor oportunidade. Un falcón peregrino sobrevoou a lagoa.
Son poucos os lagarteiros das torres que estes días se poden ver na zona, pola contra seguen a ser moi abundantes os papamoscas negros, os sisóns xa levan un tempo agrupados, 2 cegoñas brancas se alimentan nun prado en Xustás, en fin... a Chaira na súa salsa
miércoles, 20 de septiembre de 2006
Lagoas de Riocaldo 19.09.2006
De tódolos xeitos estas lagoas son a miña "área de campeo" máis común por diversas razóns.
E, indo ao gran, onte (xa antonte) 19.09.06 nun par de horas pasadas no lugar ademáis do corvo mariño grande inm. que pasou aquí o verán (o da esquerda) están tamén os mergullóns cristados que criaron por terceiro ano consecutivo, 3 ad. e 5 xuvenís; 17 galiñolas negras, 6 mergullóns pequenos, 2 lavancos, 1 garza real e coma visitantes 1 bilurico alinegro, 3 gaivinas negras e 1 carrán común, na foto de abaixo. Pobre vagaxe, agardemos que melloren as cousas.
lunes, 18 de septiembre de 2006
saúdos
Para comezar, o primeiro comentario ten que facer referencia necesariamente á lagoa de Cospeito, onde o elevado nivel da lámina de auga mantido artificialmente por intereses botánicos, fai que a sedimentación de limícolas durante os pasos se reducira notablemente nos derradeiros anos ao carecer das beiras fangosas necesarias para a súa alimentación. Doutra banda, fainos chegar Gustavo Martinez as novas de observacións na lagoa e o seu entorno de especies en paso nestes días: folosa manchada (Locustella naevia), folosa dos xuncos (Acrocephalus schoenobaenus), papoazul (Luscinia svecica), peto formigueiro (Jynx torquilla) e rousinol común (Luscinia megarhynchos). As acuáticas polo seu lado presentan números baixos.
Antonte, Domingo 17.09.2006, Oscar Rivas, Gabriel Lijó e Roberto Bao tiveron ocasión de confirmar a cría, desde logo tardía, de alcaraván (Burhinus oedicnemus) ao observar dous polos en Cospeito, tamén presenciaron un episodio de predación sobre lagarteiro das torres (F. naumanni) por parte dun falcón peregrino. Por certo, era abundante a presenza de F. naumanni no Arneiro e a Veiga do Pumar (Cospeito e Castro de Rei), así como a de chasco norteño (Saxicola rubetra) e papamoscas negro (Ficedula hypoleuca) por toda a comarca.