Febreiro de 2013

Colonia de cegoñas de Bazar entre as augas do Miño desbordado. Foto: X. Otero

Febreiro chuvioso e con temperaturas en xeral mornas na Chaira lucense, persisten as inundacións cos ríos revertendo e os prados, rastrollos e baldíos asolagados, coma un pequeno mar fragmentado e pouco fondo. Na estación meteorolóxica de Castro Ribeiras de Lea, de Meteogalicia, quedaron validados, coma reseñables, os seguintes datos: temperatura media do aire 6º C, con máxima de 16,8 o día 16 e mínima absoluta de -1,4º C o 25. Foron 6 os días de xeada, e 24 nos que se recolleron precipitacións cun valor por riba de 0,1 mm, dos que 13 superaron a cifra de 1 mm. A cantidade de auga caída durante o mes acadou os 95,9 L/m2 en total e o máximo de chuvia nun día lévao o 22 con 16,6 L/m2.

Lagarteiro cincento escudriñando dende un tendido en Lamas. Foto: C. González

Así as cousas, nun inverno que non destaca pola súa dureza en canto ás temperaturas extremas (das chuvias xa falaremos máis adiante), son escasos e pouco destacables os avistamentos de especies típicas das invernías máis crúas como avefrías, píldoras douradas, tordos reais, etc. Números en xeral discretos de anátidas e outras acuáticas poidendo destacar unha boa observación de máis de 60 patos rabudos Anas acuta a finais de mes na lagoa de Caque, xunto con máis dunha ducia de cercetas do estío A. querquedula. Ollouse un lagarteiro cincento Elanus caeruleus nun par de ocasións en lugares distintos, un macho e unha femia de gatafornela Circus cyaneus en datas e lugares tamén distintos, gozamos do canto da avelaiona Strix aluco pola comarca sen esquecer a sempre grata presenza do moucho Athene noctua.

Día 2

 Celebramos o Día Mundial das Zonas Húmidas organizando no CEN - Casa das Ínsuas de Rábade unha xornada  de iniciación ás aves acuáticas invernantes á que non houbo a abrumadora asistencia que agardabamos, vese que o frío non animou moito a madrugar. Así que en "petit comite" visualizamos algún documental no auditorio e logo demos en achegarnos á lagoa de Caque e máis botar unha ollada pola Veiga de Pumar, que non estaba especialmente animada, e zonas próximas.

Femia de pardal Passer domesticus. Foto: X. Otero

Veiga de Lamas (C. González).

Aythya fuligula   21 ex.

Anas platyrhynchos   Un bo número de ex. por toda a zona

Lagoa de Caque (J.R. Bugallo, Serafín, O. Rivas, X. Otero).

Presenza dun número máis ben regular de anátidas, das que case nin fixemos conteos:

Anas clypeata   mínimo 60 ex.

A. platyrhynchos

A. crecca

A. strepera

Aythya fuligula

Fulica atra, etc...

Lagoa de Caque 27/02/2013. Entre as anátidas: Anas acuta, A. querquedula, A. crecca, A. clypeata... Foto: X. Otero

Veiga de Pumar (J.R. Bugallo, S.?????, O. Rivas, X. Otero).

Apenas un lagarteiro Falco tinnunculus.

Bazar (J.R. Bugallo, S.?????, O. Rivas, X. Otero).

Na colonia de cegoña branca Ciconia ciaconia un mínimo de 9 ex.

Phalacrocorax carbo  1 ex.

Turdus pilaris

Turdus iliacus

Azulenta Prunella modularis. Foto: X. Otero

Día 3

A Espiñeira (C. González, O. Rivas).

Lanius meridionalis   1 ex.

Día 5

Feira do monte (C. González).

Strix aluco   1 ex.

 Día 8

 Bestar (C. González).

 Strix aluco   1 ex.

Día 9

Cospeito (C. González).

Athene noctua   segue deixándose ver este habitual da fauna chairega.

Día 19

Lamas (C. González).

Elanus caeruleus   1 ex.

A Cigoñeira (E. Villares, X. Otero).

Buteo buteo  Aproveitando unha breve raiola de sol, unha parella exhibe o seu voo nupcial.

Ferreiriño real Parus major. Foto: X. Otero

Día 21

S. Xiao de Mos (Castro de Rei) (E. Villares).

Circus cyaneus  1 M.

Día 24

Feira do monte (C. González, O. Rivas).

Elanus caeruleus   1 ex. pousado nun piñeiro (P. radiata).

Lagoa de Cospeito (C. González, O. Rivas).

Circus cyaneus   1 F.

Día 25

O Toiral (C. González).

Elanus caeruleus   1 ex.

Falco tinnunculus   1 ex.

Buteo buteo   2 ex.

Día 27

Lagoas de Riocaldo (X. Otero).

A destacar, entre outras especies:

Anas querquedula   1 F.

A. strepera   10 ex.

Aythya fuligula   2 ex.

Croicocephalus ridibundus   6 ex. pasan cara ao SE.

Phalacrocorax carbo   Aínda un bo número de exemplares desta especie invernante.

Aspecto parcial do durmidoiro de corvos mariños nas lagoas de Riocaldo nunha mañá de finais de febreiro. Foto: X. Otero

Lagoa de Caque (D. Calleja, ?. ????, X. Otero)

Cinco das cercetas do estío presentes en Caque o 27/02/2013. Foto: X. Otero

Censada á primeira hora da mañá por D. Calleja e  X.M. Puente e logo visitada, cara ao mediodía, por X. Otero. Entre outras especies:

A. querquedula Entrando durante a mañá xa que eran máis a mediodía que á primeira hora.

A. crecca   en número próximo aos 400 ex.

Circus aeruginosus   1 F./Inmt.
Anas acuta   mín. 60 ex. aos que hai que engadir algunhas decenas máis noutras zonas da Chaira.

Xustás (X. Otero).

Fringilla montifringilla   mín. 3 ex. mesturados con pimpín F. coelebs, verderolos Carduelis chloris e liñaceiros C. cannabina.

Macho de pardal. Foto: X. Otero

 No foro galiciaves recollemos de R. Hevia a observación de bastantes pimpíns do norte F.montifringilla, 1 picanzo meridional Lanius meridionalis e 1 esmerillón Falco columbarius en Cospeito a mediados de mes.

 Pola súa banda, no Noticiario Ornitoxeográfico Galego (N.O.G.) atopamos citas e J. Cantil na lagoa de Cospeito o día 19:

Aythya fuligula   12 ex.
Anas clypeata   26 ex.
Anas strepera   7 ex.
Circus aeruginosus   1 xuv. voando sobre a lagoa

Xaneiro de 2013

A Veiga de Pumar anegada o día 20 de xaneiro. Foto: C. González.

  Un mes máis resumimos os datos climáticos e de novo escollemos os da estación meteorolóxica de Castro Ribeiras de Lea, da rede de estacións automáticas de Meteogalicia. O mes co que estreamos ano rexistrou valores medios por riba do habitual tanto en precipitación (e normalmente xaneiro xa adoita ser un mes chuvioso) coma en temperatura media, esta foi de 6,28º C, cunha máxima puntual de 14,38º C  o día 31 e unha mínima de -2,23º C o día 8, os días de xeada ao longo do mes foron 8. En canto ás precipitacións acumuláronse 162,9 L/m2 repartidos en 17 días con  chuvias iguais     ou     superiores a 1 mm.,

Días máis tarde presenta un aspecto máis normal. Foto: C. González.

o día 18 recolléronse 32,6 L/m2, máximo do mes. Non faltou algunha nevarada, moi leve. As fotos de Carlos González dan unha idea moi gráfica do estado no que se atopaba a paisaxe chairega nos días centrais e finais de xaneiro, con prados e millares convertidos en medios lacunares e os ríos desbordados.

 Poderíase pensar nunha relación entre o morno, benévolo das temperaturas e a escasa presenza de especies invernantes de, por exemplo, turdidos (Turdus iliacus e T. pilaris), limícolas (Vanellus vanellus e Pluvialis apricaria), certas anátidas e outras aves. Non está mal encamiñado o razoamento, pero a verdadeira relación dase máis ben con eses valores climáticos nas áreas xeográficas de orixe, máis norteñas, onde tampouco este está a ser un inverno que se caracterice pola súa crueza. Salvo algunha excepción non está sendo un ano de grandes bandos de pimpín real (Fringilla montifringilla). Segue un exemplar de lagarteiro cincento (Elanus caeruleus) pola zona. Hai avistamentos durante este mes doutra típica ao tempo que escasa rapina invernal como é o esmerillón (Falco columbarius). A pesares dunhas poucas citas, existe entre nós a impresión de que as observacións de picanzo real (Lanius meridionalis) raréanse cada vez máis. Pica alpina (Anthus spinoletta), escribenta das canaveiras (Emberiza schoeniclus), tartaraña das xunqueiras (Circus aeruginosus) ou gatafornela (Circus cyaneus) son outras das especies de cuxa observación poidemos gozar neste inicio de 2013.

Pimpín Fringilla coelebs. Foto. X. Otero

Día 1

Entre a Espiñeira e a lagoa de Cospeito (C. González).

Ardea cinerea    7 ex.

Día 5

Vilardeseo. Rábade (O. Rivas).

Emberiza calandra     bando dun mínimo de 40 ex.
Lanius meridionalis    1 ex. en zona tradicional de invernada da especie.

Día 8

A Espiñeira (D. Calleja).

Anthus spinoletta    1 ex.
Fringilla montifringilla    600 ex. aprox.
Emberiza schoeniclus    17 ex. aprox.

Prados ao norte da lagoa de Caque (D. Calleja).

Turdus iliacus    15 ex.

Veiga de Pumar (D. Calleja).

Lanius meridionalis    1 ex.

Os comedeiros axudan a sobrevivir ao inverno. Foto: X. Otero.

Día 10

Falco peregrinus   3 ex. distintos observados en diferentes zonas da Chaira. (F. Fdez. de Soto, O.Rivas).

Mos-Matodoso. Castro de Rei (F. Fdez. de Soto, O.Rivas).

Fringilla montifringilla    numeroso bando mesturado con F. coelebs.
Falco columbairus     1 M.

Bazar (F. Fdez. de Soto, O.Rivas).

Falco columbarius    1 M.
Milvus milvus    1 ex.

Matodoso (F. Fdez. de Soto, O.Rivas).

Elanus caeruleus    1 ex. pousado nun poste eléctrico.

Lagoa de Cospeito. (F. Fdez. de Soto, O.Rivas). 

Vanellus vanellus    55 ex. voando sobre a lagoa.

Veiga de Pumar (D. Calleja).

Ciconia ciconia    aprox.  12 ex.
Pluvialis apricaria    13 ex.
Vanellus vanellus    2 ex.
Turdus pilaris    aprox. 60 ex.

Día 11

A Espiñeira (D. Calleja).

Turdus iliacus    aprox. 40 ex.
Turdus pilaris    aprox. 30 ex.
Fringilla montifringilla    aprox. 700 ex.
Carduelis chloris    aprox. 60 ex.
Falco columbarius     1 M. ataca ao bando de pimpín real.

Veiga de Pumar (D. Calleja).

Falco peregrinus    1 ex.


Día 13

Ferreiriño negro Periparus ater. Foto: X Otero.

Veiga de Pumar (D. Pérez, O. Rivas).

Falco columbarius    1 M. voando ao solpor sobre o humidal.
Elanus caeruleus    1 ex. ao solpor.
Lanius meridionalis    1 ex.
Emberiza schoeniclus     3 ex. no rego de Pumar.

Matodoso (D. Pérez, O. Rivas).

Fringilla montifringilla    bando de máis de 30 ex.


Día 20

Guitiriz. Antigo campo de aviación (V. Roura, X. Otero).

Turdus iliacus    18-20 ex. aprox.
Ardea cinerea    2 ex.

Barreira do Barreiro. Guitiriz (V. Roura, X. Otero).

Phalacrocorax carbo     2 ex. (1 ad. e 1 Inmt.).
Ardea cinerea    2 ex. 

Lagoa de Caque (D. Calleja, J.R. Bugallo).

Circus aeruginosus    1 F/Inmt.

Arneiro (D. Calleja, J.R. Bugallo).

Turdus pilaris    20 ex.

A Espiñeira (D. Calleja, J.R. Bugallo).

Anthus spinoletta    1 ex.

Veiga de Pumar (D. Calleja, J.R. Bugallo).

Falco peregrinus    2 ex.
Pluvialis apricaria    23 ex.
Vanellus vanellus    72 ex.
Turdus iliacus    30 ex.

Paporrubio Erithacus rubecula. Foto: C. González.

A Espiñeira (C. González, O. Rivas).

Phalacrocorax carbo    60 ex.

Veiga de Pumar (C. González, O. Rivas).

Vanellus vanellus     62 ex.
Falco tinnunculus    3 ex.
Lanius meridionalis    2 ex.

Día 24

Lagoas de Riocaldo (V. Roura, X. Otero).

Tachybaptus ruficollis    3 ex.
Tringa ochropus    1 ex.
Lutra lutra    1 ex.


Día 30  

Lagoa de Cospeito (D. Calleja). 

Gallinago gallinago    11 ex.

Veiga de Pumar (D. Calleja).

Ciconia ciconia    11 ex.
Lanius meridionalis    1 ex.
Turdus pilaris    aprox. 50 ex.

Rozas. Castro de Rei (F. Fdez. de Soto, O.Rivas).

Circus cyaneus     1 ex.

Lagoas de Riocaldo (X. Otero).
Entre outras:

Tringa ochropus    1 ex.
Fulica atra    2 ex. (máis que preocupante o descenso desta especie coma invernante no lugar).

"CY". Unha década invernando en Riocaldo. Foto: X. Otero

.

Guitiriz. Antigo campo de aviación (A. Pombo, V. Roura).

Turdus pilaris    aprox. 50 ex.
Turdus iliacus    aprox. 25 ex.

Barreira do Barreiro (A. Pombo, V. Roura).

Tringa ochropus    1 ex.
Ardea cinerea    1 ex.

Barreira da telleira. Guitiriz (A. Pombo, V. Roura).

Ardea cinerea    1 ex.
Gallinula chloropus    3 ex.